Ballen

Nederlanders hebben geen ballen. Het is niet meer dan logisch dat we al na vijf dagen capituleerden voor de Duitsers, zegt Adshin Ellian vandaag in De Volkskrant. Hij is een van de weinigen die niet afziet van speeches (Cliteur), onderduikt (Hirshi Ali) of zijn taal kuist. Juist scherpt hij de bijtende satire over de islam aan. Hij snapt niet dat wij Nederlanders ons zo snel uit het veld laten slaan. Maar hij deinst niet achteruit. Hij wil onze samenleving niet ,,uitleveren aan de willekeur van de moslimextremisten''. Door te zwijgen, zegt hij, speel je de fundamentalistische terroristen in de kaart. ,,Zij denken dat ze hebben gewonnen en dat signaal mag je nooit geven.'' Klare taal. Hulde! Ons volk heeft geen ballen, ik wist het altijd al. Het Nederlands elftal heeft de beste voetballers ter wereld, maar bakt er in toernooien weinig van. Ze zijn te gemakzuchtig en tonen geen inzet. Slappe hap! Kijk eens naar de Schotten en Engelsen, die zich leegspelen en tot het gaatje gaan. Of naar de Duitsers met hun ,,Ausdauer''. Zij weten zo gebrek aan techniek te compenseren door kracht en mentaliteit.
Wat Ellian zei, had premier Balkenende natuurlijk moeten zeggen na de moord op Theo van Gogh. Ellian (wordt hij bewaakt? Heeft hij lijfwachten?) vindt dat JPB de dag van de moord met Hirshi Ali en andere volksvertegenwoordigers naar de Linnaeusstraat had moeten gaan en had moeten roepen: ,,Blijf met je rotpoten van onze rotintellectuelen af.''
Ja, wij capituleren te snel. Zijn wij een laf volkje? Proberen we alles met de mantel der liefde te bedekken? Is het poldermodel van consensus zoeken te ver doorgeschoten? Zijn we te angstig om de dingen bij hun naam te noemen, omdat we denken dat het zo wel weer goed komt? Ik mag die Ellian wel. Hij zegt tenminste waar het op staat en is niet bang. Hij is ''vrij onverveerd'' (onbevreesd). 'Die extremisten zijn moorddadige types die zich niet laten afremmen door een gematigder toon'', waarschuwt hij. Ik denk dat hij gelijk heeft.
Waar was Balkenende na de moord op Van Gogh? De eerste dagen was hij onzichtbaar. Naar de plek van de moord ging hij niet. Beatrix praat met keurige en vooraf duidelijk geselecteerde moslimjongeren, die niet model staan voor een deel van hun geloofsgenoten die na Van Gogh's dood riepen: ,,Nu Hirshi Ali nog.'' Waarom ging zij niet naar de Linnaeusstraat en stapte ze een jeugdhonk binnen, waar ze proberen Marokkaanse 'rotjochies' op het rechte pad te houden?

Ik lees dat imam Ahmad Salam, die Verdonk niet de hand wilde schudden, vindt dat vrouwen zichzelf niet met parfum mogen bespuiten. Die geur zou mannen op verkeerde gedachtes brengen. Er zijn trouwens genoeg mannen die op de vlucht slaan voor 'geurdames', maar dit terzijde. Als ze het huis verlaat, mag ze desnoods snel de auto instappen, maar dat is een hoge uitzondering. Een flatertje van de RVD - of wie regelt dat? Uitgerekend deze imam werd uit de 50 uitgekozen om de minister te begroeten. Of misschien was dit wel expres gedaan. Was kordate Verdonk erop uit om te confronteren? De imam zat m.i. fout.
Ik vind dat je je aan de gebruiken in ons land moet aanpassen. Iemand de hand schudden is een gebaar van hartelijkheid. De etiquette schrijft voor dat beide partijen rekening met elkaar moeten houden. Door te weigeren, vindt ook etiquette-deskundige Reinildis van Ditzhuyzen, hield de imam geen rekening met de gevoelens van Verdonk. 'De gastheer zet de toon', luidt het voorschrift. Dat was de imam. Dus die had Verdonk, om haar niet in verlegenheid te brengen, een hand moeten geven. Dan maar even je religieuze gevoeligheid hieromtrent aan de kant gezet.
Er bestaat een prachtig voorbeeld van Koningin Juliana die een Afrikaanse gast had. Tijdens een staatsbanket werden er kommetjes met warm water neergezet. Er werd kip gegeten en dan is het handig om je vingers zo nu en dan even in het water af te spoelen. De Afrikaan wist dit niet en begon het water op te drinken. De majesteit wilde hem niet in verlegenheid brengen. Ze zei niet: 'He, dit is niet om te drinken, maar om je handen in te dopen'. Juliana had ook zelf haar vingers in het kommetje kunnen doen, zodat haar gast subtiel werd duidelijk gemaakt waarvoor het diende. Nee, ook dat deed ze niet. Juliana volgde het voorbeeld van haar gast en dronk ook uit het kommetje!

Nu zijn de Grieken weer boos! Oliver Stone mag geen film over Alexander de Grote maken, waarin diens biseksualiteit in beeld komt. Een bedscene tussen A. en zijn minnaar sneuvelde al in het script. Nu moeten ook de kusscenes weg, eisen maar liefst 25 Griekse advocaten. Die spreken van geschiedvervalsing, hoewel er historici zijn die zeker weten dat Alex de Grote bi was. Nee dan wij in Nederland. Wij stemmen massaal op een dode homo, die open en bloot vertelt dat hij in darkrooms aan zijn genot kwam en verkiezen hem vervolgens ook nog eens tot grootste Nederlander aller tijden. Goh, ik ben zowaar nog een beetje trots op mijn vaderland.

Wereldnieuws

Dus eigenlijk maak je steeds een klein werkstukje? vroeg mijn schoonzus me ooit. Zo had ik het nog nooit bekeken. Ik dacht na en antwoordde: ,,Nu je het zo zegt, ja, zo zou je het kunnen noemen.'' Informatie verzamelen uit vele bronnen en dit verwoorden in een vlot lezend bericht. Journalistiek als constant werkstukjes maken. Ja, het klopt ergens wel. Zoals vanmorgen. Het begint met een persbericht waarin staat dat uit onderzoek ,,onder ouders'' blijkt dat 10 procent van hen hun baby's (0-4 jaar, dus ook peuters) in bed vastbindt ut angst voor wiegendood. Er werden termen gebruikt als ,,vastgemaakt'', ,,vastgelegd'' en je zou ook ,,fixeren'' kunnen gebruiken, maar vastbinden geeft toch een duidelijker beeld. Hadden ,,we'' dit al gehad? Nee, dus. Maar de krant wil terecht wel weten of er ook landelijke cijfers zijn. Aan de slag. Bellen met de voorlichting. Om hoeveel ouders gaat het? Het blijken er ruim 3.500 te zijn in Friesland. Ik bezoek de websites van Consument en Veiligheid en van de Stichting Wiegendood (www.stichtingwiegendood.nl) even checken in het Groene Boekje of het met of zonder n is, met dus) om er cijfers te bekijken. Hoe vaak sterven er kinderen aan wiegendood? Bellen met beide stichtingen of er landelijke cijfers bekend zijn over ouders die hun baby's in bed vastbinden. Nee, die zijn er niet. Verwarring over het percentage van vorig jaar. Het persbericht meldt dat het in 2003 13,4 procent was. Zowel de woordvoerder van de Stichting Wiegendood als een bericht van februari 2004 in onze eigen krant (op mijn verzoek aan mij toegemaild door onze afdeling documentatie) spreekt van 25 procent. ,,Een forse daling'', concludeert St. Wiegendood dan ook. Ja, van 15 procent. Weer bellen met Het Friese Land. De persvoorlichter aarzelt, maar zegt dat ze de projectleider vraagt me te bellen. Dat moet dan wel snel, want ik zit voor mijn deadline. Onderwijl heb ik het bericht al opgetikt. Prachtig zo'n berichtje te componeren. Lezers informeren met zoveel mogelijk feiten en gegevens. Ik tik er ook nog even bij hoe je een baby vooral niet en hoe wel in zijn bedje moet leggen. De projectleider belt snel terug. Het is wel 13,4 procent. (Ik had al 25 procent in de tekst gezet), want vorig jaar waren de inbakeringen erbij opgeteld. Die zijn echter, mits volgens voorschriften uitgevoerd, niet gevaarlijk. Het bericht gaat weg en staat hopelijk vanmiddag in de krant (www.nrc.nl). Maar misschien schuift het ook op naar morgen.
Ik moest vanmorgen ook de laatste had leggen aan een bericht en twee verhalen. Het bericht ging over de openbaarheid van de zitting van Awa, de jongen die terecht moet staan wegens het in brand steken van zijn ex-vriendin. De pro-forma zitting had een gesloten karakter, omdat Awa minderjarig was (en is, hij is nu 17, ten tijde van het misdrijf waarvan hij verdacht wordt 16), maar werd halverwege de zitting openbaar. Mijn collega's en ik mochten naar binnen. Ik zag hem zitten: hij had een sportief jack aan met een capuchon. Hij had kort, pikzwart en dik haar. Zijn vader was aanwezig, evenals een neef. Vader spreekt, hoewel 12 jaar in Nederland, helaas geen Nederlands, zijn neef wilde niks zeggen. Awa's advocaat evenmin. Buiten trof ik een vriendengroepje van hem. De ene jongen zei dat hij het nooit van Awa had gedacht. ,,Het is nog een kind''. ,,Maar hij is ook een doorzetter, als hij iets wil, doet hij er alles aan dat het ook gebeurt.''

Een ander langer stuk was dat over de teloorgang van het Fries. Dat was: een paar keer overlezen, inkorten, stukjes herschrijven en verplaatsen. Hetzelfde gold voor het artikel over het nieuwe Museum Belvedere (voor moderne kunst) in Oranjewoud. Een droom van initiatiefnemer Thom Mercuur is uitgekomen. Ik interviewde hem ruim 10 jaar geleden al eens in zijn galerie. Het museum ligt prachtig in een Grand Canal, een water dat zich uitstrekt voor het zeventiende eeuwse landgoed Oranjewoud. Een plat, vierkant gebouw, opgetrokken uit natuursteen. Staatsbosheheer plantte er 55.000 kleine boompjes op het zeven hectare grote terrein, 850 laanbomen (inlandse eiken, acacia's) en verplantte nog eens 350 beschermde koningsvarens. Op den duur ligt het museum in een bos, waar gewandeld en gerecreeerd kan worden. Er komen gele fietsen te staan, waarmee bezoekers door het landgoed kunnen fietsen. Al deze gegevens staan niet in het NRC-stuk: beperkte ruimte en volgens mijn eigen criterium ,,te weinig kunstzinnige informatie''. Nu check ik hoeveel schilderijen er van de onbekende Cobra-kunstenares Dora Tuynman hangen. Directeur Stina van der Ploeg belt me terug: het is er een. Ik herinner me een werk met als thema water. Dora voelde zich ondergewaardeerd, vond zichzelf beter dan Corneille en snapte niet dat hij zo bekend was en zij niet.

Ik las ergens dat er bij Amerikaanse kranten vele tientallen ,,fact-checkers'' aan het werk zijn. Elk door een redacteur geschreven artikel wordt gecontroleerd. Kloppen de feiten, zijn de gebruikte citaten van geinterviewden correct? Soms worden geinterviewden nog eens uren gebeld met de vraag of ze alles inderdaad zo hebben gezegd als de redacteur in zijn artikel had geschreven. In Nederland kennen we dit fenomeen niet. Ik ben zelf door de jaren heen steeds minder huiverig geworden voor het ,,vooraf laten lezen'' door mensen die ik interview. Ik maak altijd de afspraak dat ze alleen feitelijkheden mogen veranderen. Men houdt zich daar altijd keurig aan. Het behoedt mij ook voor fouten en een vervelende vermelding in de rubriek ,,Correcties en aanvullingen''. Mijn streven is om er niet of zo weinig mogelijk in te staan. Zo interviewde ik onlangs burgemeester Johanneke Liemburg van Littenseradiel. Ze vertelde dat de gemeentelijke begroting 8 miljoen euro bedroeg. Bij nalezen bleek ze zich vergist te hebben: het was 18 miljoen. Zo kwam het nog goed in de krant te staan. Had ze het vooraf niet gelezen, dan was mijn stuk bij C&A beland, buiten mijn schuld om.

Soms is het niet altijd even duidelijk. Onlangs interviewde ik Hans Snijder, hoofdredacteur van Omrop Fryslan. Hij nam uitgebreid de tijd voor een gesprek met mij. Hij vertelde me ook dingen ,,off the record'' (sub rosa). Zijn jonge verslaggevers probeerden dingen uit. Dat mag van hem. Fouten maken mag ook. Als je er maar van leert. Een prachtige illustratie op dit gebied was dat een verslaggever bij een item over wildplassen, bij gebrek aan beeldmateriaal, zichzelf van achteren had laten filmen. Hij kreeg een schrobbering. Ik had het in het stuk gezet. Hans las het na en wilde het eruit hebben. Hij zei dat hij dit ,,sub rosa'' had verteld en dat ik had beloofd het niet te zullen gebruiken. Het gekke was dat ik me daar niets van herinnerde. Wel dat ik niets zou gebruiken over zijn commentaar over de berichtgeving hieromtrent in de Leeuwarder Courant. Hij was er echter zeker van. Een collega van mij zei: ,,Je hebt het er toch wel in laten staan?'' Ik zei van niet. Ik wilde er geen punt van maken en schrapte het. Ik vergeet ook wel eens dingen. Ach, verzuchtte ik, misschien ben ik te lief voor dit vak. Mijn collega ontkende dit. Ik zat juist toch altijd als een bok op de bekende haverkist? Ja, alleen als ik zeker van mijn zaak ben. Meestal zet ik dingen tussen haakjes als ze me off the record (is hier ook een goede Nederlandse uitdrukking voor?) worden verteld. Hier wist ik het niet. Blijkbaar had ik iets beloofd wat ik niet waarmaakte. Dat kan. En ik wil dan niet flauw zijn of mijn zin doordrijven. Dus de passage over de plassende verslaggever treft de lezer niet aan in De Journalist (www.dejournalist.nl).

Groot nieuws deze week op de voorpagina van de Leeuwarder Courant. Een vrouw van 63 jaar uit Drachten had een baby gekregen, maar het kind was bij de geboorte in het ziekenhuis overleden. Ik werd er warm noch koud van, hoewel het achteraf bezien wereldnieuws was geweest. Achteraf. Achteraf pochte ik tegenover collega's dat mijn vrouwelijke intuitie natuurlijk allang had doorgehad dat dit niet waar kon zijn. Welke vrouw van 63 is nog vruchtbaar? ,,Zeker een mannelijke redacteur die dit had opgeschreven'', becommentarieerd een vriendin. Ik liet het zitten, lichtte mijn krant niet in. Achteraf heel goed, want het was een enorme ,,canard''. De LC had vier bronnen geraadpleegd, thuis de ingerichte babykamer bewonderd, en gepubliceerd. Later bleek het nep en rectificeerde men het met een bericht. Het ziekenhuis had uit privacyoverwegingen willen ontkennen noch bevestigen dat het waar was. Vaak beschouwen we dat in ons vak als een bevestiging. Dat had mijn LC-collega ook gedaan. Mogelijk zat het echtpaar (63 en 67) in geldnood, want toen SBS belde, vroegen ze een bepaald bedrag. Mijn LC-collega ontkende ten stelligste dat de LC hun geld had geboden. Een journalist van een Antwerpse krant was al afgereisd richting Drachten om deze wereldprimeur te verslaan. Hij kon onverrichterzake terugkeren. Het moet ook niet gekker worden, daar bij onze noorderburen, moet hij gedacht hebben.

Dromen en daklozen

,,Ik ben hier GVD als correspondente van NRC Handelsblad en ik denk dat we alles goed gecovered hebben omdat jij hier zit'', brieste ik tegen mijn chef. ,,En nu werk jij opeens voor Het Parool!'' Veel zei hij niet, ik liep kwaad weg. Dat hij met twee vrouwelijke collega's het bed deelde, soit. Hoewel hij getrouwd was en drie kinderen had en ik het absoluut niet achter hem had gezocht. (hoewel een vriendin ooit zei dat alle mannen ooit vreemd zullen gaan, op drie ter wereld na) Maar dat hij nu opeens ook 'krantueel' vreemdging, daar snapte ik niks van. Waarom wist ik dit niet? -Het Parool! Wat heb ik met Het Parool! schreeuwde ik tegen hem. (Was overigens niet helemaal waar. Mijn eerste vriendin was de kleindochter van de oud-hoofdredacteur van deze oud-verzetskrant en ik mocht 'opa' tegen hem zeggen.) Ik moest naar de wc, maar kon niet plassen. Dat is vaak zo als je in het echt moet, maar in je droom niet kunt. Goddank was dit ook een droom. Enigszins opgelucht haalde ik adem in bed. Waarom weet ik niet. Het Parool is tenslotte ook een leuke krant. En wat mijn chef doet moet hij weten.

Dromen van anderen zijn hoogst oninteressant, ik weet het. Jij kent de mensen die erin voorkomen niet of nauwelijks. En je bent nauwelijks verbaasd over wat zich in dromen van vrienden afspeelt, omdat in elke droom het meest wonderlijke werkelijkheid kan worden. Dus ergens echt van op kijken doe je niet. Alleen als je er zelf in voorkomt wordt het interessant. Let maar eens op als je tegen iemand zegt: 'He, ik heb vannacht nog van jou gedroomd!' Ik laat er vaak direct ter geruststelling op horen: 'Niks bijzonders hoor', voor men kan denken dat er ook maar enige erotische tint over heeft gelegen- Ik was met jou in het huis van mijn moeder en toen..'
Je voelt je gevleid, dat jij blijkbaar zo interessant bent dat je in andermans dromen figureert. Vooral als ik 's morgens mijn radio aandoe en daarna nog wel eens in slaap sukkel, vermengen mijn dromen zich geregeld met het nieuws wat blijkbaar tot mijn onderbewustzijn doordringt. Hoor ik iets over Beatrix, dan geeft ik de Koningin een hand. Wordt er een islamitische school in brand gestoken, dan bevind ik me met twee fundamentalisten op straat en worden we beschoten door een meisje. Ik duik achter een muurtje en blijf ongedeerd. Wat er met de twee mannen is gebeurd weet ik niet. Iets anders dient zich al weer aan. Want net als bij het echte, vluchtige nieuws van alledag, wisselen de onderwerpen in je dromen elkaar ook snel af. Zo was ik vannacht nog even op het filmfestival en vond ik een briefje dat aan mij was gericht over een boek, dat ik thuis had liggen. Dat soort oninteressante details bedoel ik nou.

Een flauw zilverachtig zonnetje breekt door de ijle, waterkoude lucht. Het is windstil. Kat Freek heeft zich met zijn grote, tanige lijf in een schoenendoos geperst, die half vol met knipsels, op mijn bureau staat. Waar is de kleine Doris? O, die ligt in mijn onderste bureaula, achter tientallen oude blocnotes. Ja, mijn katten zijn echte kantoorklerken! Ze verplaatsen ongewild paperassen, maken mijn faxapparaat onklaar, letten op of de printer zijn papieren netjes uitspuwt, knagen aan mijn pennen en wijzen met hun poot naar de cursor op mijn beeldscherm. Niet voor lang overigens: meestal zoeken ze een warm plekje en gaan ze ongestoord slapen.

Ik bedacht me dat mijn twee poezen warmer liggen dan de twee zwervers die sinds een week elke nacht bij ons in de hal slapen. Er ligt vloerbedekking en dat is altijd warmer dan een betonnen vloer. Ze doen niemand kwaad en dus is er weinig mis mee. Daklozen die een warm plekje voor de nacht zoeken wekken zowel mijn ergernis als medelijden. Ergernis omdat je niet wilt dat er onbekende, veelal niet al te schone mannen in jouw hal liggen. En hoewel ze niet op gewapende Jihad-strijders lijken, horen ze daar gewoon niet! Ze plegen een soort inbreuk op de ruimte onder jouw brievenbussen! Medelijden omdat ze blijkbaar geen andere plaats hebben. Zielig. De vrouw van een collega, die bij het Leeuwarder welzijnswerk werkt, raadde me aan het tweetal vooral geen eten, drinken of geld te geven. Het beste was ze naar een instantie te brengen of een daklozencentrum, waar ze vaak wel terecht kunnen. Helaas had mijn buurvrouw in een opwelling van naastenliefde, schuldgevoel en mededogen de ene al een kop thee gebracht. Die had hij overigens niet leeggedronken, maar onaangeroerd in een hoekje laten staan. Had misschien op een ander nat gehoopt. 'Nu gaan ze nooit meer weg! verweet ik de buurvrouw. Volgens haar viel dat wel mee. Ik meende van niet. 'Het maakt natuurlijk wel uit of je ergens wordt weggestuurd en bewoners de politie bellen of dat je wordt verwelkomd met warme thee.'' Maar zij kende de daklozen beter en zei dat ze zich door niets of niemand lieten wegsturen. Dat klopte ook wel weer. Van de week werden ze 's morgens vroeg door de politie weggebonjourd, nadat krantenjongens onze hal niet binnen durfden. Misschien dachten ze wel dat het bewapende terroristen waren! Maar de volgende avond hadden de daklozen hun stek al weer ingenomen. Had de sterke arm hen niet op de opvangcentra gewezen? Merkwaardig. Ze spreken gebrekkig Nederlands. Illegalen, concludeerde de buurvrouw. -Die doen geen vlieg kwaad, zijn bang en willen onopvallend leven en geen overlast veroorzaken.' Is ten dele waar. Want de vrinden van Mohammed A. leven ook illegaal in ons land en beraamden aanslagen tegen onze democratische rechtsstaat. Waarmee ik overigens niet alle illegalen over dezelfde terroristische kam wil scheren.

Ik kijk op mijn gsm: geen sms'je van wie ook. Geen emailbericht van degene op wie ik hoopte. Geen chatverzoek. Ach, het is zondag. En nog betrekkelijk vroeg. Ben trouwens niet van plan op wie dan ook te wachten. Prettige zondag!

Arafat

Wat is Gretta Duisenberg toch naief! Op het Journaal zei ze dat Arafat helemaal geen terrorist was. 'Hij was zacht en aardig', zei ze. ''Helemaal geen terrorist.' Ik zag zondag de film ,,Der Untergang'', die de laatste twaalf dagen van Adolf Hitler in beeld brengt,die hij in zijn bunker in Berlijn doorbrengt. De dictator was zeer voorkomend, hoffelijk en vriendelijk tegenover zijn secretaresse en andere dames en de kinderen Goebbels. Vadertje Hitler leek helemaal geen man die verantwoordelijk was voor de moord op 6 miljoen joden.
Erg naief als je alleen afgaat op iemands omgangsvormen. Terwijl Arafat een ras-opportunist was, die ,,als manipulator oorlog en vrede met elkaar afwisselde'' (NRC Handelsblad). En de terroristische aanslagen op burgers in Israel niet wist te keren.

Hiteler was vegetarier en dierenvriend. Zijn woede-uitbarstingen in de film roepen weerzin op. Generaals schold de Fuhrer de huid vol, hij brieste, fulmineerde dat hij nooit, nooit zou capituleren en dat zij een stelletje lamzakken waren, nietsnutten zonder ruggegraat. Wat hadden ze eigenlijk op die militaire academie geleerd? Alleen met mes en vork eten! ''Maar de burgers, Mein Fuhrer, geef ons de gelegenheid om die te evacueren.'' Nee, dat verdiende het Duitse volk niet, bitste Hitler. Zij gaan mee ten onder, omdat ze te slap zijn geweest om te vechten. Bovendien horen bij een oorlog nu eenmaal burgerslachtoffers.
Medelijden met ,,deze volksmenner in ontbinding'' (AD) riep de film niet op. Een zekere empathie kreeg je wel. Maar menselijk werd Hitler nergens. Daar zorgden zijn uitspraken over de joden wel voor. ,,Het internationale jodendom was verantwoordelijk voor alle wereldse ellende en moest worden uitgeroeid.'' En daar had hij toch maar mooi een begin mee gemaakt. Maar erger dan de roodaangelopen, woedende Hitler was de koele, koude berekening van mevrouw Goebbels, die haar zes kinderen een slaapdrankje gaf en daarna een gifcapsule tussen hun tanden kapot drukte. Zo was het nu eenmaal afgesproken en zo gebeurde het. Ze wilde niet dat haar kinderen in een wereld zonder nazisme zouden opgroeien. Als Hitler en zijn vrouw Eva Braun, die we voornamelijk zien dansen, roken en lachen, zich al terug hebben getrokken om hun zelfverkozen dood tot uitvoering te brengen, smeekt Frau Goebbels de wacht of ze de Fuhrer nog een keer mag zien. Ze werpt zich voor zijn voeten en vraagt hem huilend of hij alsjeblieft alsjeblieft niet toch wil vluchten, in plaats zich van kant te maken. Had Hitler hier gehoor aan gegeven dan was de wereldgeschiedenis niet veranderd, maar was hij mogelijk levend in handen gevallen van de Russen. En was hij in Neurenberg ongetwijfeld veroordeeld tot de dood.

Arafat was een terrorist, zei Sharon. De zon gaat weer schijnen in Israel, omdat vrede nu in het verschiet ligt, hoorde ik een Israelische minister vanmorgen op de radio zeggen. ,,Arafat hield de vrede tegen.'' Arafats macht was de laatste jaren ingeperkt. Hij was nog wel het symbool van de Palestijnen, maar de radicale extremisten trokken zich weinig van hem aan. Ook nu verklaren ze dat de strijd tegen Israel doorgaat. De vermoorde premier Rabin zei het ooit kernachtig: ,,Je moet de terroristen bestrijden alsof er geen vredesbesprekingen zijn, maar je moet vechten voor de vrede, alsof er geen terroristen zijn.''

R.I.P

Goddank is er nog wat positiefs te melden in deze donkere, sombere dagen. De beurskoersen stijgen weer. GroenLinks is opeens koningsgezind en vraagt de Koningin een oproep te laten doen tot verzoening, nu ons land uiteen dreigt uiteen te vallen. (Wie had er ook al weer kritiek op een overerfelijk staatshoofd?) En ik stond vanmorgen fitter en vroeger op, hoewel ik laat ging slapen en een drukke dag achter de rug had. En Arafat wil maar niet dood. Hij leeft nog steeds, hoewel er gisteren werd gerept dat hij nog maar enkele uren te leven zou hebben. De man vecht voor zijn leven, zei men bij RTL 5. Nou vechten, ik denk dat hij blij is wanneer zijn strijd achter de rug is. Hij is zo ernstig ziek, dat hij terminaal is en vermoedelijk rustig zal inslapen.
Wat is Frits Wester toch komisch. Hij zei dat de Kamerleden ,,hun posities'' innamen. Hij herstelde zich direct, en zei ,,hun plaatsen.'' Zat vermoedelijk nog te veel met zijn gedachten bij de belegerde straat in Den Haag. Burgemeester Deetman antwoordde tijdens een persconferentie op de vraag waarom het luchtruim gesloten was. ,,Omdat ik u liever voor mij heb, dan boven mij.'' Een vette glimlach toverde hij op zijn gezicht. Naar wie hij keek weet ik niet, maar het moet een vrouwelijke verslaggever zijn geweest. ,,Ik kijk u graag in de ogen'', zei hij. Mannen van die leeftijd durven nog zonder blikken en blozen seksistisch te zijn.

Ik sprak vanmorgen een collega, die zei dat het wel oorlog leek. In Den Haag staan 40 ME-busjes, arretatieteams uit het hele land, gepantserde auto's, de Koninklijke Marine, sluipschutters en agenten. Dit alles is nodig omdat de verdachten, die zichzelf verschanst hebben in een woning in de Haagse Antheunisstraat, zichzelf mogelijk gaan opblazen. Hij zei dat zijn vriendin jaren in Amsterdam had gewoond in een buurt met veel allochtonen. Toen er daar met gemeentesubsidie een badhuis voor vrouwen werd geopend, werd ze daar geweigerd. En ze werd belaagd en uitgescholden door kleine Marokkaanse rotjochies. Een ieder van ons kende die verhalen wel van mensen uit zijn kennissenkring. De collega zei dat hij vijf jaar geleden niet opschreef als een echte Liwwadder iets riep over buitenlanders. Wat waren we toch politiek correct. Wie ook maar iets van kritiek op ,,buitenlanders'' durfde uiten, werd direct uitgemaakt voor racist. Nederlanders en allochtonen leefden jarenlang in hun eigen wereld. We gedoogden elkaar, maar echt contact was er niet. Dat noemden wij tolerantie. Het was eerder wederzijdse onverschilligheid. Leven en laten leven. Elkaar echt kennen en met elkaar omgaan was er niet bij.
Pim Fortuyn was de eerste die durfde zeggen wat veel mensen al langer dachten en zagen. Dat er ghetto's ontstonden en dat autochtonen zich niet meer thuisvoelden in hun verpauperde wijk. Dat ze niet met hun buren konden praten, omdat die geen Nederlands spraken.
Ik las twee jaar geleden het boek van Fortuyn, ,,De Puinhopen van vijf jaar Paars.'' Toen ik het een collega van de krant vertelde, was ze verbaasd. Las ik dat boek? Ik zei dat ik het op veel punten met hem eens was. - Maar het is natuurlijk wel een gek', zei ze. Einde discussie. Fortuyn werd niet serieus genomen. Het bleef een buitenstaander en een nar. Niemand van mijn collega's die ik sprak, had zijn boek gelezen. Toen ik een andere collega zei dat ik had overwogen om op hem te stemmen (Laat het hem maar eens proberen) maar dat had nagelaten omdat hij te weinig aan dierenwelzijn deed (in zijn boek sprak hij zich op dit punt tegen. Enerzijds wilde hij er iets aan doen en vond hij dat dieren rechten hadden, anderzijds wilde hij een uitbreiding van de nertsenfokkerijen in ons land) was hij bijna geschokt. Weer een andere collega schold alleen maar op die ,,kuttenlikkertjes'' van twee hondjes van Fortuyn. Zo onderschatte de journalistiek de kracht en het charisma van Fortuyn. Helaas is hij doodgeschoten. Hoewel hij, als hij premier was geworden, misschien ook al niet meer had geleefd.

De verslaggever van het Journaal ,,vertaalde'' even wat R.I.P. betekende, ,,rest in Peace''. Later werd het: ,,Rust in vrede''. Maar het is natuurlijk Latijn. ''Requiescat in pace' (hij ruste in vrede)'. Ik kan het nog foutloos optikken omdat ik een zeer goede en zeer strenge leraar Nederlands had. Het woordenboek werd veelvuldig geraadpleegd en betekenissen moesten uit het hoofd worden geleerd. Ik weet nu nog wat een BM'er is. Het is ,,een platboomd vaartuig met platte voor- en achtersteven'' en de afkorting staat voor Bergumer Meer. Zoiets blijft in je hersens kleven. Al wist ik toen niet wat platboomd was noch hoe zo´n schuit eruit zag.

Ik zag vanmorgen twee koolmeesjes in de takken van mijn pruimenboom zitten. Nu hipt er een roodborstje in de denneboom. De regendruppels hangen als zilverachtige knoppen aan de takken. Het is windstil weer. De conifeer lijkt met de dag te groeien en steekt zijn kroon fier in de lucht. Ik ga even de stad in. Dat is mijn vorm van ontspanning. Maar kopen doe ik weinig meer. Ik constateer steeds vaker dat ik alles wat ik zie al heb.

Angsthaas

Met al die angsthazen in ons land kun je de Noordzee wel dempen, schreef ene Peter op de condoleance-site van Theo van Gogh. De schrijver en regisseur zei wat hij vond en dacht. En heeft dat met de dood moeten bekoken, zo is de teneur in dit land. De vrijheid van meningsuiting is in het geding! Laat ik voorop stellen dat het een beestachtige moord was. Van Gogh is afgeslacht door een door haat verblinde moslimterrorist. Dat is onacceptabel.
Maar Van Gogh wist behoorlijk te kwetsen. Wij kunnen misschien nog wel, zij het enigszins besmuikt, lachen om de kwalificatie ,,geitenneukers'', waar hij moslims bedoelde, maar binnen de islamitische gemeenschap wordt dit- terecht- als een belediging opgevat. Theodor Holman noemde christenen ooit ,,honden''. Ja, een columnist mag beledigen, wordt er gezegd. Maar hij kan ook te ver gaan. Nu roept een ieder dat Van Gogh genoot van kwestende provocaties, maar dat de vrijheid van meningsuiting een groot goed is. ,,Het ruikt hier naar caramel, ze verbranden vandaag suikerjoden'', een andere uitspraak van hem is natuurlijk verschrikkelijk kwetsend. Zoiets kun je gewoon niet opschrijven. Zelf zei de cineast dat hij de ironie gebruikte en nodig had, om dingen aan de kaak te stellen. Maar vrijheid van meningsuiting is geen vrijbrief voor grove, misselijke grappen.
Toch mocht ik Van Gogh wel. Hij was natuurlijk een originele denker, een slimme, geestige man, die geen blad voor de mond nam. Ik moest vaak wel om hem lachen. Toen ik een interview met hem zag uit 1993 (,,Een prettig gesprek'') met Pim Fortuyn, schoot het door mijn hoofd dat ze beiden, heel on-Nederlands binnen 2,5 jaar vermoord zijn. En ja ik dacht: in wat voor land leven wij in vredesnaam? Net als een kwart van de Nederlanders dacht ik even: ik verlaat dit rotland. Waar alles jarenlang met de multiculturele mantel der liefde is bedekt. Waar je direct voor racist werd uitgescholden als je misstanden met allochtonen aan de kaak wilde stellen.
- Waar wil je dan heen? vroeg mijn Parijse vriendin.
- Weet ik veel, naar Belgie of Duitsland.
- Als al die Hollanders maar niet allemaal naar Frankrijk komen.
- Wat ben jij toch altijd negatief over je vaderland, bitste ik.
- Nee, niet over Nederland, maar over zijn inwoners.
-Hoezo?
- Ach, jullie zijn allemaal zo verwend.

Wie zich gekwetst, beledigd of gediscrimineerd voelt, kan in een democratie de gang naar de rechter maken. Maar die redelijkheid is Jihadstrijders vreemd. Wat ik doodeng vind is, dat het werkterrein van de fundamentalistische moslimextremisten zich blijkbaar naar Nederland heeft uitgebreid. Daarom noemde VVD-fractievoorzitter Van Aartsen de moord ook terecht een aanslag. Een politieke moord, uit naam van een godsdienst. De verdachte maakt mogelijk deel uit van een criminele organisatie. Oppakken, hem streng straffen en daarna het land uitzetten.

Na de zwarte dag waarop Van Gogh werd gedood, volgde er een andere. Weer een zwarte. George Bush zit nog eens vier jaar in het Witte Huis. Wij Nederlanders kunnen ons niet voorstellen hoe zo'n nitwit herkozen kan worden. Elke keer als hij een rede houdt, hou je je hart vast. Het is net of hij niet eens snapt wat hij zelf zegt. Of hij alles voorleest van een auto cue. Net of hij over te weinig verstandelijke vermogens beschikt, zal ik maar zeggen.
Fout, zei Kaj van der Linden, die jarenlang in de VS woonde en menig campagne hielp voorbereiden. Wij hautaine Hollanders verkijken ons op Bush. Die is wel degelijk slim en omringt zich met de juiste mensen. Kerry kwam blijkbaar onvoldoende uit de verf. Toch maakte hij een ontwapenende indruk op mij. In een interview met Larry King van CNN formuleerde hij goed en ik vond de blik in zijn bruine ogen oprecht, menselijk en eerlijk. Waar die Bush met zijn gemene kraaloogjes je voortdurend het idee geeft dat hij je voor de gek houdt. Mijn Parijse klankbord met wie ik soms binnen 1 minuut zowel het wereldleed als persoonlijke wederwaardigheden deel, dacht het kwam door de ega's. Die van Kerry was te dik, zei ze. Laura Bush zag er gewoon beter uit. ,,Dat maakt toch niet uit!'', reageerde ik verontwaardigd.
Misschien in 1960 toen Jackie JFK bijstond, maar nu?

Het is alweer tien jaar geleden dat Jacqueline Bouvier-Onassis in haar appartement in New York overleed. Reader's Digest wijdt deze maand een artikel aan haar laatste dagen, toen een klein aantal vrienden afscheid van haar kwam nemen. Ze wilde after all toch begraven worden op de nationale begraafplaats Arlington in Washington, naast haar man John. ,,Ik ben tenslotte presidentsvrouw geweest en zo zullen de mensen zich mij herinneren.'' Ze probeerde een normaal leven te leiden, werkte bij een uitgeverij als redacteur, speelde met haar kleinkinderen, reed paard en had een vriend Maurice Tempelman, een diamantair. Ze raadde haar zoon John F. Kennedy jr. aan in de toekomst nog eens bij deze Tempelman te rade te gaan, als hij een onderbouwd advies zocht. John wilde acteur worden en schijnt daarvoor talent te hebben gehad, maar Jackie zag dat niet zitten. Ze wilde dat hij bij het openbaar ministerie ging werken. John volgde toch zijn andere droom en richtte een eigen tijdschrift op. George. Het bestond slechts twee jaar. Ik heb het wel eens gekocht, natuurlijk omdat ik een groot Kennedy-fan ben (deze maand precies 29 jaar). Helaas verongelukte John jr. in 1999 met zijn vliegtuigje. Samen met zijn vriendin en haar zus vond hij de dood. Jackie was altijd al bang geweest dat hij zou verongelukken. Ze verbood hem zijn vliegbrevet te halen. Hij deed het toch, stiekem.
Goddank dat zijn moeder niet meer heeft meegemaakt dat hij stierf, las ik in Reader's Digest.
Ik herinner me zijn dood nog als de dag van gisteren. Ik zat op de boot van Texel naar Den Helder en hoorde een flard van een berichtje op de autoradio. Ik was echt geschokt en kon aan niets anders meer denken. 's Avonds belde Omrop Fryslan mij of ik voor de Friese tv commentaar wilde leveren als Kennedy-deskundige. Want het nieuws van de dood van JFK jr. was, zeker in een komkommerzomer, voorpaginanieuws in de hele wereld. Dat wilde ik wel. Ik had foto's en tijdschriften meegenomen en kon een grote foto van hem laten zien. Hoewel ik als lesbo geboren schijn te zijn, vond ik die JFK toch echt een ongelooflijk stuk. Een hele mooie man. Misschien was hij ooit president geworden. Dat had in 2008 gekund. Dan was hij 48 jaar geweest. Een nieuw sprookje was dan werkelijkheid geworden. Maar ik geloof dat hij de politiek niet ambieerde. Enkele van zijn neven, zonen van Robert Francis Kennedy, zitten meen ik in de senaat. Je hoort weinig van ze.
Misschien willen ze in stilte hun werk doen. Misschien voelen ze zich besmet door die beroemde naam. Maar misschien doen ze ooit toch een gooi naar het presidentschap, zoals hun oom en vader. Beiden vermoord. Net als Van Gogh. Lucht en leegde, zei de Prediker. Er is niets nieuws onder de zon. En de mens is geneigd tot alle kwaad. Ik ben geneigd dat te geloven.

Ingebeelde zieke

Ik had misschien beter mijn mond kunnen houden, maar ik wilde haar toch inlichten over dat interview dat ik met die Groningse hoogleraar had. Het zou straks in de krant staan (www.nrc.nl). Hij beweert dat ME, fibromyalgie, bekkeninstabiliteit en whiplash mentaal zijn. De mensen die aan deze ,,stoornissen'' lijden, hebben ingebeelde klachten. Ze moeten in psychotherapie, want ze zwelgen in hun aandoening. De hoogleraar zei dit in een internet-interview van zijn universiteit en kreeg tientallen woedende mailtjes. En toen ik mijn buurvrouw vertelde over zijn mening, werd ook zij furieus. Zij heeft enkele jaren ME, maar is beslist niet gek. Geestelijk is ze volgens mij in orde. Ze heeft puur lichamelijke klachten, verzekert ze mij. Van dit soort ,,misdadige'' praat van een zogenaamde deskundige wordt ze niet goed. Hij weet niet waar hij over praat, vindt ze. Chronische vermoeidheid, ME en CVS, (het chronisch vermoeidheidssyndroom) zijn drie verschillende aandoeningen, maar hij scheert ze over een kam. Ze toont me een briefje waarop de verschillen staan, compleet met een nummer van een Amerikaanse instelling, die wereldwijd erkend schijnt te zijn. Ze heeft allerlei uiteenlopende klachten. Gelukkig gaat het nu beter met haar dan pakweg vijf jaar geleden, zegt ze. Toen woog ze amper 45 kilo, maar de dokter zei dat ze ze een eetsstoornis had. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat zij die klachten veinst. Niemand wil toch zo weinig energie hebben, zo futloos zijn, zo opgebrand als hij de vorige dag een wandelingetje naar de stad heeft gemaakt? Volgens de professor graven mensen met zo'n ,,modeziekte'' , dus ook mijn buurvrouw, zich in hun ziekte in. Ze ZIJN hun aandoening en surfen de hele dag op het internet op zoek naar medische informatie. Terwijl een cognitieve gedragstherapie heel veel goeds kan doen. Hoe meer ik haar vertel, hoe bozer ze wordt. Ze is allang naar een psycholoog geweest en die zei dat hij niets voor haar kon doen. Want in die bovenkamer zat het wel goed. Ze was beter op haar plaats bij een neuroloog. Die constateerde MS-achtige klachten.
De betreffende hoogleraar zei dat de meeste psychiaters en psychologen het met hem eens zijn. ,,Je wilt alleen erkenning en aandacht, omdat je die te weinig krijgt van je partner bijvoorbeeld'', speel ik de advocaat van de duivel. Het zweet breekt haar uit. Dat zegt ze althans, ik zie het niet. Ik raad haar aan een ingezonden brief naar de krant te sturen. Dat kost haar te veel energie, zegt ze. Eigenlijk moet ze zich niet zo kwaad maken om meningen die naar haar smaak kant noch wal raken, is haar advies aan zichzelf. Ze heeft toch al geen hoge pet op van de reguliere wetenschap.
Ik zit ook niet lekker in mijn vel, maar dat is een heel ander verhaal. Rillerig, hoofdpijn, prikkelbaar. Een griepje? - Of misschien is het PMS, ik zit vlak voor mijn menstruatie, wend ik me tot haar. - Nee, Karin, dat is psychisch! Je denkt maar dat je moe bent en hoofdpijn hebt.''
Gedachten zijn belangrijk, daarvan ben ik overtuigd. Ik heb de hele dag al gedacht: ik voel me niet lekker. Ik ben rillerig. Ik geloof dat ik alweer hoofdpijn krijg. Had ik positiever moeten denken? Ik voel me goed en gezond, zo'n affirmatie als mantra opdreunen? Ik heb het ooit wel gedaan en ik dacht te menen dat het wel hielp. Dat is trouwens ook de mening van menig therapeut. Wie positief over zich denkt, voelt zich beter.
Over gedachten gesproken. Er zijn gevallen bekend van mensen die zijn opgegeven door hun artsen, maar een onverklaarbare, wonderbare spontane remissie kregen. Mensen die achteraf verklaarden dat ze niet dood wilden, omdat hun kinderen hen niet konden missen. Of omdat ze nog zoveel te doen hadden in dit leven. Ik wil het graag geloven. Vaker komt het voor dat mensen die per se niet dood willen, toch gaan. Zoals mijn moeder. Ze was 84 jaar, had uitgezaaide borstkanker, maar heeft tot het laatst toe geloofd dat ze beter zou worden. -Misschien knapt het nog op, zei ze. ''Je weet het nooit. Lance Armstrong heeft ook kanker overwonnen.'' Mijn moeder had nog wilskracht en levenskracht. Ze wilde nog graag leven. Maar haar lichaam was op. Ze is, 4,5 maand geleden alweer, vredig en rustig ingeslapen.
De moeder van een goede vriend is in de 90 en was altijd kerngezond. Ze had in 65 jaar geen huisarts gezien. Ze wandelde veel met haar man, at vegetarisch en leefde sober. Met de kippen op stok en vroeg op. Nu laat haar lichaam haar in de steek. Voor haar hoeft het niet meer. Ze heeft een mooi leven gehad. -Het houdt een keer op, zegt ze nuchter. Ze wil een ander niet tot last zijn. Het leven is nu eenmaal eindig.
Ja, het leven is kort en voor zover ik weet leef je maar een keer. Je zou willen dat je elke dag die ene dag kunt plukken, omdat je maar zo heel even op deze aardkloot rondloopt. Meestal lukt het me redelijk die gedachte vorm te geven. Behalve nu, als ik mijn PMS-syndroom koester. PMS zal best psychisch zijn. Nog even, voordat ik morgen ongesteld wordt, alle negatieve shit uiten. Dan hoef ik er verder niet meer over na te denken: ,,Het leven is kloten, kort, onrechtvaardig, oneerlijk en nutteloos.'' Over drie dagen denk ik er hopelijk weer anders over.