JFK

Op www.nu.nl las ik vanmorgen dat er een nieuw, tot nu toe onbekend filmpje was opgedoken, van JFK. En wat voor een. Iemand had, naar hij nu pas bekendmaakte aan zijn kleinzoon, wat filmbeelden geschoten, toen de stoet met de president door de straten van Dallas reed op 22 november 1963. Ik heb het filmpje, dat 40 seconden duurt, verscheidene malen bekeken. Die beelden zijn alleen fascinerend, omdat Kennedy anderhalve minuut later wordt doodgeschoten. Eerst zien we een groepje mensen aan de kant van de weg staan. Een dame zwaait al naar een onbekend iemand in de verte, een bekende? Een politieagent met witte pet sommeert het groepje meer aan de kant te gaan staan. Iedereen doet dat zonder gemor. De sterke arm had nog gezag in de jaren zestig! Een vrouw loopt door het beeld, gehuld in een donkere jas, ze trekt zich niets aan van de drukte op straat. Ogenschijnlijk ongeinteresseerd loopt ze door, nog onwetend welk historisch moment ze straks zal missen. Wat zeg ik: ze ontloopt de moord van de eeuw. Dan zien we een dame, die met anderen langs de kant staat, even haar hoofd naar voren buigen. Ja, opwinding maakt zich meester van de omstanders. Daar komt de stoet. Vier motorrijders rijden voorop en dan is daar ineens de limousine met de president. Wat rijdt die Lincoln Continental langzaam, bedacht ik me, toen ik de beelden zag. Op de achterbank zit geheimagent Clinton Hill met zonnebril op. Het is zonnig weer. Jackie zit aan de kant van de filmer en zwaait een keer haast minzaam met haar hand. Ze heeft witte handschoenen aan. Dat is me nooit eerder opgevallen. Ze glimlacht. Haar man kijkt even naar rechts, we zien hem in een flits, zoals de filmer hem heeft gezien. In een fractie en dan is de auto al weer uit beeld. Anderhalve minuut later zal Kennedy dood zijn. Ik bedenk me dat alle vier inzittenden van de presidentiele limousine inmiddels overleden zijn. Eerst JFK, daarna Jackie en gouverneur Connally en diens weduwe Nelly vorig jaar op hoge leeftijd. Zij sprak Kennedy als laatste aan. `U kunt niet zeggen dat Dallas u niet hartelijk begroet´, zegt ze tegen hem. Kennedy moet opgelucht zijn geweest. Die ochtend stonden er villeine advertenties in de Dallas Morning Star. Wanted, stond er onder een foto van Kennedy. In het conservatieve zuiden was hij niet geliefd. En niet welkom. JFK was opgetogen dat zoveel mensen hem toejuichten. Onwetend van welk lot hem 90 seconden later wachtte, genoot hij van de zon, de rit en de lenthousiaste mensenmassa.
Toch curieus dat zo'n belangrijk filmpje blijkbaar jarenlang op zolder heeft gelegen. Misschien vond de filmer het van niet erg groot belang. Dat is begrijpelijk, omdat er an sich niet zo heel veel op staat. Als JFK niet was vermoord, anderhalve minuut na deze film, was hij geheel onbeduidend geweest. De importantie zit hem natuurlijk in het feit dat het hier een van de weinige laatste kleurenbeelden van Kennedy zijn. Dat moet de maker toch beseft hebben. Dus waarom kwam hij er niet eerder mee? Ik heb eens op Discovery of National Geographic een film gezien die aan de hand van alle amateurfilmpjes die laatste rit van JFK analyseerde. Fascinerend. HIj eindigde bij de film van Abraham Zapruder, die Kennedy vanaf het grasheuveltje in beeld had en de tragische moord vastlegde. Ik weet nog goed dat deze beelden voor het eerst vrij kwamen en dat Nieuwe Revue ze in 1975 publiceerde in diverse delen. Elke vrijdag na schooltijd reed ik naar de stad om het tijdschrift bij de boekhandel te kopen. Ik geneerde me voor de blote dames op de cover en vroeg mijn schoolvriendinnen luidkeels duidelijk te maken dat ik het blad kocht voor het artikel over Kennedy.

Dieronvriendelijk

IN HET NIEUWS..

Jagen voor de gezelligheid, ganzenlever als lievelingsmaal en een stinkende kat als symbool voor een vies huis. Ik noteerde dieronvriendelijke methodes en uitspraken.

Martin Schröder, ja hij van die door hem zelf opgerichte luchtvaartmaatschappij, is met pensioen. In een interview in De Volkskrant zegt hij nu meer tijd te hebben voor zijn grote hobby: jagen. Dat doet hij al 40 jaar. ´Het gaat mij om de gezelligheid´´, zegt hij, ´niet om het schieten.´ Hij jaagt met zijn vrienden en twee zoons in Zuid-Duitsland. Veel klimmen in de heuvels, ´dan krijg je andere gesprekken met zo´n knul dan in het café.´ Het zal wel, als het jagers alleen om de gezelligheid te doen was, zouden ze wel wandelen door de natuur. Ik las eind november dat de jacht voortaan ook in natuurgebieden is toegestaan. Nog een van de laatste maatregelen van demissionair Minister Veerman van Landbouw. Het was een voorstel van CDA-Kamerlid Annie Schrijer- Pierik, beschermvrouwe van de jagers (hebben die nog een beschermvrouwe nodig?). Ze zegt in de Leeuwarder Courant zelf weg te kijken als er geschoten wordt. ‘Maar het (de jacht red.) is wel nodig’, gezien de schade die dieren aanrichten. Welke schade een haas, wilde eend, fazant, konijn, houtduif en ree aanrichten is mij een raadsel. Ik heb een hekel aan jagers. Ik heb ze vorig jaar flink uitgescholden toen ze door de Wynserpolder, bij het huisje van mijn vriendin, liepen. Ik zag toen van nabij hoe ze te werk gaan. Aan de ene kant van de sloot staan drie mannen met stokken, die ze horizontaal voor zich houden. Ze maken daarbij vreemde geluiden, om de hazen op te jagen. Een ander groepje loopt het weiland aan de overkant van de sloot in, zodat ze de opgejaagde diertjes recht in het vizier krijgen. En dan knallen! Weerzinwekkend. Onder het mom van faunabeheer wordt er lustig op losgeschoten. Zo´n jachtpartij resulteert niet zelden in halfdode, bebloede hazen die in de sloot voor hun leven vechten. Als je toch een dier wilt spotten, ga dan op virtuele ganzenjacht, zou ik denken. Vogelbescherming Nederland wil een nieuwe website Goosetrack opzetten, waar vogelliefhebbers ganzen kunnen volgen en bekijken. Elke winter strijken er 1,5 miljoen van deze dieren neer om te overwinteren op Nederlands grondgebied.

Stinkende kat

Als u dit leest naderen we het voorjaar alweer. In de Leeuwarder Courant viel me een intro op van een verhaal van iemand die eindelijk haar droomwoning had gevonden. Er moest nog wel het een en ander worden opgeknapt, want: ,,De graffiti zat op de voordeuren, er lag kattenpoep in de wc en de stinkende kat liep met een dode muis in zijn bek’’. Opvallend: kattenpoep in de wc, moet er toch wel door een mens zijn gedeponeerd, anders was het wel een heel zindelijke kat. Maar waarom dan niet even doortrekken? En wat moet ik me bij een ‘stinkende kat’ voorstellen? Katten stinken bij mijn weten zelden en als het de kat van de toekomstige bewoonster zelf was, heeft ze haar huisdier niet goed verzorgd… De kat wordt opgevoerd als vreselijk dier, dat stinkt, poept en een muis meeneemt, om te illustreren hoe erg het met het huis gesteld was. Een merkwaardige manier om de staat van een woning toe te schrijven aan een huisdier dat er wel of niet woont.

Ramstestikel

Ik lees dat een bekende Leeuwarder restauranthouder het na 21 jaar voor gezien houdt. In de Leeuwarder Courant wordt hij aangeduid als iemand die als eerste ‘ramstestikel’ op het menu zette. Dat geldt dan blijkbaar als toppunt van exclusiviteit. Als vegetariër kan ik daar alleen maar van gruwen. Maar of het erger is dan karbonade? De Nobelprijswinnaar zegt in Happinez dat een mens zonder dromen ‘niets’ is, waar ik me wel in kan vinden. De toevoeging ‘dan is het net een dier’, komt op mij nogal negatief over. Zijn het niet meestal mensen die de ‘beest’ uithangen. Niet voor niets gebruikt een werelddierenorganisatie de slogan ´Bescherm de dieren tegen de beesten´, op een poster waarop zo´n Canadese beul een zeehondenjong neersabelt.

Bontdrager groen?

De omroep Llink meldt dat Harmke Pijpers, de door mij overigens gewaardeerde televisie- en radiocollega, zeer groen is. Ze heeft tig spaarlampen, maar dat ze bont draagt is helaas maar een klein minpuntje voor de Llinkers. De presentatrice lacht wat schaapachtig als een jager in haar bijzijn een duif heeft neergeknald en hem nog warm in zijn hand tentoonspreidt. Ze stelt een open, correcte vraag, zoals een keurig journalist betaamt: ‘Hoe is het om een dier dood te schieten?´, waar ik had willen weten: ´Voelt u zich geen enorme schoft en moordenaar nu u dit volstrekt onschuldige dier heeft afgeknald voor uw lol?´

In een ander programma zie ik hoe een palingvisser schilderijen maakt van de huiden van de aalvormigen. Het lijken wel landschapjes, al die plakkaten vissenleer die hij opplakt. En het ruikt ook nog naar vis. Geldt blijkbaar als aanbeveling.

Levend koken

In het nieuwe blad Goodies, waarin duurzaam genieten centraal staat (Isa Hoes en Antonie Kamerling) lees ik dat Slow Food (duurzaam, anders langzaam eten) zo goed is. De beweging heeft de slak als symbool geadopteerd. In het bericht ‘Slakken en ontslakken’ lees ik dat slakken weer mogen. ‘Ze zijn namelijk echt lekker.’ Vooral verse, die je levend en al thuis kunt laten bezorgen door een slakkenkwekerij. Wel tien dagen vantevoren, want de diertjes moeten eerst tien dagen ‘vasten’. Uitgehongerde slakken smaken namelijk het lekkerst. De journalist wil natuurlijk weten of dat niet zielig is. Antwoord van de slakkenkweekster: .’Welnee, ze vallen na een paar dagen honger gewoon in slaap. Dat is heel natuurlijk, want dat doen ze in de winter ook.’ Maar dat levend koken dan, probeert de interviewster nog. Antwoord: ‘Dat valt ook wel mee, want ze zijn heel snel dood.’ Waarop de uitsmijter komt: ‘In Frankrijk gooien ze er een schep zout bovenop, dat is pas zielig.’ (Omdat ze dan in een keer een snelle dood zouden sterven, vermoed ik, lijkt me overigens ook zeer pijnlijk)

Ganzenlever

In een oud nummer van het blad Sprout (voor ondernemers) valt mijn oog op een interview met een topman van de Zeeman Groep. Een sympathieke, no nonsense man, concludeer ik al lezend. Tot ik de keuze voor zijn galgenmaal lees: ‘ganzenlever’. Had ik kunnen verwachten van iemand die ‘zich nergens echt druk’ om zegt te maken. Goed nieuws: de Beijenkorf heeft alle foie gras uit zijn assortiment gehaald, na een actie van Wakker Dier. Ganzen worden mechanisch in een paar weken volgepropt met maismeel om de lever snel te doen opzwellen. Een zeer barbaarse methode. Hij is dan ook verboden in Nederland. Maar in de rest van de EU niet (leve het verenigd Europa!) De leverancier schonk de overtollige bakjes paté aan de Voedselbanken. Kunnen de minder bedeelden ook eens proeven van deze rijkeluistractatie. Maar dan gaat de leverancier er wel van uit dat minima per definitie een minder sterk geweten hebben. Wat de ethische vraag oproept of je voeding die ‘niet kan’ wel als voedselbron aan derden mag schenken.

De laatste dag van het jaar sluit ik niet erg optimistisch af. Op www.geenstijl.nl lees ik dat stropers in Zimbabwe 17 olifanten en een neushoorn hebben gedood. De olifanten om het ivoor. Hoewel de handel erin verboden is, deert dat de jagers niet. De mensheid heeft nog veel te leren in 2007.

DAT

Het woordje "dat" dreigt te verdwijnen! Waarom grijpt de Taalunie niet in? Het is een epidemie. Steeds meer mensen gebruiken het woordje "die" waar dat voorgeschreven staat in het Nederlands. Vooral ook journalisten, merk ik tot mijn schrik. Nu HUN langzamerhand HEN en ZIJ heeft vervangen, is het nu de beurt aan DAT, dat wordt verdrongen door DIE.
Op Radio 1 repte de presentator onlangs over "het kabinet, die beter is dan de vorige"
In Langs de Lijn had Jack van Gelder het over ,,het opstootje die niet is opgemerkt". Zelfs een collega van binnenland gebruikte die, waar het dat moest zijn. Vanwaar die DIE-rage vraag ik me vertwijfeld af. Is het slordigheid? Is het gemakzucht of onwetendheid? Bekend is dat veel PABO-studenten de Nederlandse taal nauwelijks meer machtig zijn. Ze scoren een dikke onvoldoende op spelling. Geen wonder als je met het nieuwe leren geen klassikaal onderwijs meer krijgt, maar alles zelf maar moet op- en uitzoeken. Toch is de fout opmerkelijk, want de regel is doodeenvoudig, anders dan bij hun (meewerkend voorwerp) en hen (lijdend voorwerp of na een voorzetsel) Als het lidwoord HET is, is de verwijzing automatisch DAT. Het meisje dat daar loopt. Het paard dat in de wei staat. Is het DE dan volgt DIE. De hond, die ligt te slapen. De kat die buiten is. Ik lijk wel een lerares Nederlands, mijn god, dat ben ik van oorsprong ook. Dus van deze plek een oproep: houdt DAT in ere! Gebruik het/dat als je wilt! Mijn dank is groot. DAT wilde ik even kwijt.

Over moed en biertjes

Anita had aarzelingen over de abortus- en euthanasieparagraaf. "We gaan toch niet terug naar de middeleeuwen? vroeg ze zichzelf af. Maar die "stevige paragraaf" over een strenge aanpak van homodiscriminatie stelde haar enigszins gerust. Zei PvdA-lijsttrekker Anita Andriesen vrijdagavond tijdens een debatavond in Leeuwarden. Andriesen is zeer gedreven en ze is open en eerlijk. Niet voor niets steunen opmerkelijk veel VVD'ers haar, onder wie een wethouder en een burgemeester. '"De eigen lijsttrekker is een saaie piet, maar Anita is een sprankelende vrouw", vatte een van hen zijn voorkeur samen. Antia is open en eerlijk. Over de politieke koers die ze vaart en over haar privesituatie. Zo vertelde ze, ik meen alweer een jaar geleden in een interview in de Leeuwarder Courant, dat ze ongeneeslijk ziek was. Hoeveel tijd ze nog had wist ze niet, het kon een jaar zijn, twee jaar maar mogelijk ook 15. Vooral voor haar drie kinderen vond ze dit moeilijk. Toen ik haar kort daarna zou interviewen twijfelde ik of ik naar haar gezondheid kon vragen. Als journalist heb je toch een (noodzakelijk) zakelijk contact met politici. Maar om nu te doen of er niets aan de hand was vond ik ook niet passend, vooral omdat het interview me had aangesproken? Ik vroeg haar hoe het met haar ging, en ook toen was ze heel open. Zo vertelde ze dat haar specialist 750 dossiers heeft met mensen die dezelfde aandoening hebben gehad als zij. En dat niemand daarvan was genezen. Dat antwoordde ze op een opmerking van mij dat geen enkele arts kan zeggen of iemand beter wordt of niet. Want er zijn uitzonderingen op elke regel. Of het nu om een spontane remissie gaat of een zeer streng dieet dat succesvol blijkt (zo las ik onlangs het boek ,,Het levende bewijs?'' van een Engelsman die onnoemelijk veel groentensappen dronk en genas van een schier ongeneeslijk melanoom) of iemand die zeer hoge doses chemo verkiest, ze bestaan de survivors. .
Elke keer als ik Andriesen zie en spreek vraag ik me af of ik kan vragen hoe het gaat. Zou ze er niet moe van worden, altijd maar weer uitleggen dat je je de ene dag misschien wel rot, down en moe voelt en dat het die andere dag wel redelijk tot goed gaat. Ik vind haar hoe dan ook moedig. Moedig dat ze zich kandidaat stelt voor een nieuwe periode als gedeputeerde, moedig dat ze openlijk over die rotkanker is en moedig dat ze doorgaat met besturen en leven.
Anita Andriesen heeft ook uitgesproken opvattingen. Vrijdagavond zat ze op een kruk naast partijgenoot en medeonderhandelaar Jacques Tichelaar, die samen met Wouter Bos, de formatiebesprekingen met ChristenUnie en CDA voerde en daar frank en vrij over vertelde. In Buitenhof zei hij Maxime Verhagen een "rat" te vinden. "Maar dat ben ik zelf ook."
De bovenzaal in Post Plaza zat vrijdagavond vol PvdA-prominenten, wethouders en raadsleden. Maar het was een CDA'er - oud-Kamerlid Rinder Algra - die Tichelaar een belangrijke vraag stelde. "Is Tichelaar beschikbaar voor het kabinet?" Daarin was het PvdA-Kamerlid en rijzende ster binnen de partij duidelijk. "Nee, ik blijf in de Kamer." Werd hij dan de nieuwe fractievoorzitter? Ook dat niet. Althans niet direct. Alleen als een vrouw het niet wil doen. "Mijn privemening is dat een vrouw fractievoorzitter moet worden. Zeker nu Bos vice-premier wordt en we ook al een man als voorzitter hebben. Alleen als er geen vrouwen zijn, dan wil ik de fractie wel leiden." Andriesen ging er direct over heen: "Ik ga voor kwaliteit en niet of het een man of vrouw is. Wij zouden het fantastisch vinden als Jacques fractievoorzitter wordt." In de zaal applaudiseerden de Leeuwarder wethouder en de PvdA-fractievoorzitter mee. Anita deelde ook nog een sneer uit naar Nijpels, die ik vanmiddag op tv nog met JP Balkenende bij schaatsstadion Thialf zag arriveren. Diens opmerking dat dit kabinet ons land en het noorden weinig goeds zou brengen, had Andriesen bijzonder gestoord. "Zure VVD-verkiezingspraat. Nijpels moet boven de partijen staan, van zo'n onderwerp moet hij zich verre houden."

De woensdag ervoor zag ik JP Balkenende een tjokvolle en donkere studentensocieteit in Groningen binnengaan. Via de achterdeur en de gang naar de keuken. Ik dacht nog even aan Robert Kennedy die in zo'n gang was vermoord. De beveiligers, boomlange kerels met oortjes hielden het publiek voortdurend in de gaten. Op een plankje aan de wand stonden al zes plastic bekertjes bier gereed naast de druppende kaarsen. Balkenende kreeg ook direct een pilsje uitgereikt en stond quasi nonchalant voor het katheder, de andere hand in zijn broekzak. Hij verhaalde over zijn eigen studentenleven in Amsterdam. Hoe na een avondje uit bleek dat de fiets van zijn broer in de gracht dobberde. En hoe ze daar de volgende dag zestien fietsen uit gedregd hadden. Balkenende schonk de studentenvereniging een 50 litervat bier, waaruit hij zelf vrolijk rondjes uitdeelde. Ik vroeg me af in welk ander land dit kon: een nieuwe premier die pilsjes achter de bar tapt. Ik moest denken aan de vader van die student die zich alweer jaren geleden tijdens een introductie in Groningen had doodgedronken. De vader verzorgde lezingen en waarschuwde aankomende studenten voor de gevaren van te veel alcohol. Gaf de premier geen ,,verkeerd signaal" af door het bier zo centraal te stellen en er zo prominent mee te koketteren? Toen iemand hem aansprak met ,,Excellentie", reageerde hij direct met: "Geef die jongen een biertje." Mijn collega van de Volkskrant vond zijn toontje net wat te populair en te geanimeerd. Ook het groepje studentes dat ik na afloop sprak, was niet erg te spreken over JP's optreden. Het was gezellig en relaxed, daar niet van, maar van een echt debat was geen sprake geweest. Balkenende wist de vragen mooi te omzeilen en ging niet werkelijk in op dingen. Nee, dat had Mark Rutten die maandag daarvoor toch beter gedaan. Maar de meiden stemden dan ook VVD. Waarom? vroeg ik een eerstejaars rechten. Ze antwoordde dat de idealen van het liberalisme haar aanspraken. "Vrijheid voor het individue en onafhankelijkheid."