Over moed en biertjes

Anita had aarzelingen over de abortus- en euthanasieparagraaf. "We gaan toch niet terug naar de middeleeuwen? vroeg ze zichzelf af. Maar die "stevige paragraaf" over een strenge aanpak van homodiscriminatie stelde haar enigszins gerust. Zei PvdA-lijsttrekker Anita Andriesen vrijdagavond tijdens een debatavond in Leeuwarden. Andriesen is zeer gedreven en ze is open en eerlijk. Niet voor niets steunen opmerkelijk veel VVD'ers haar, onder wie een wethouder en een burgemeester. '"De eigen lijsttrekker is een saaie piet, maar Anita is een sprankelende vrouw", vatte een van hen zijn voorkeur samen. Antia is open en eerlijk. Over de politieke koers die ze vaart en over haar privesituatie. Zo vertelde ze, ik meen alweer een jaar geleden in een interview in de Leeuwarder Courant, dat ze ongeneeslijk ziek was. Hoeveel tijd ze nog had wist ze niet, het kon een jaar zijn, twee jaar maar mogelijk ook 15. Vooral voor haar drie kinderen vond ze dit moeilijk. Toen ik haar kort daarna zou interviewen twijfelde ik of ik naar haar gezondheid kon vragen. Als journalist heb je toch een (noodzakelijk) zakelijk contact met politici. Maar om nu te doen of er niets aan de hand was vond ik ook niet passend, vooral omdat het interview me had aangesproken? Ik vroeg haar hoe het met haar ging, en ook toen was ze heel open. Zo vertelde ze dat haar specialist 750 dossiers heeft met mensen die dezelfde aandoening hebben gehad als zij. En dat niemand daarvan was genezen. Dat antwoordde ze op een opmerking van mij dat geen enkele arts kan zeggen of iemand beter wordt of niet. Want er zijn uitzonderingen op elke regel. Of het nu om een spontane remissie gaat of een zeer streng dieet dat succesvol blijkt (zo las ik onlangs het boek ,,Het levende bewijs?'' van een Engelsman die onnoemelijk veel groentensappen dronk en genas van een schier ongeneeslijk melanoom) of iemand die zeer hoge doses chemo verkiest, ze bestaan de survivors. .
Elke keer als ik Andriesen zie en spreek vraag ik me af of ik kan vragen hoe het gaat. Zou ze er niet moe van worden, altijd maar weer uitleggen dat je je de ene dag misschien wel rot, down en moe voelt en dat het die andere dag wel redelijk tot goed gaat. Ik vind haar hoe dan ook moedig. Moedig dat ze zich kandidaat stelt voor een nieuwe periode als gedeputeerde, moedig dat ze openlijk over die rotkanker is en moedig dat ze doorgaat met besturen en leven.
Anita Andriesen heeft ook uitgesproken opvattingen. Vrijdagavond zat ze op een kruk naast partijgenoot en medeonderhandelaar Jacques Tichelaar, die samen met Wouter Bos, de formatiebesprekingen met ChristenUnie en CDA voerde en daar frank en vrij over vertelde. In Buitenhof zei hij Maxime Verhagen een "rat" te vinden. "Maar dat ben ik zelf ook."
De bovenzaal in Post Plaza zat vrijdagavond vol PvdA-prominenten, wethouders en raadsleden. Maar het was een CDA'er - oud-Kamerlid Rinder Algra - die Tichelaar een belangrijke vraag stelde. "Is Tichelaar beschikbaar voor het kabinet?" Daarin was het PvdA-Kamerlid en rijzende ster binnen de partij duidelijk. "Nee, ik blijf in de Kamer." Werd hij dan de nieuwe fractievoorzitter? Ook dat niet. Althans niet direct. Alleen als een vrouw het niet wil doen. "Mijn privemening is dat een vrouw fractievoorzitter moet worden. Zeker nu Bos vice-premier wordt en we ook al een man als voorzitter hebben. Alleen als er geen vrouwen zijn, dan wil ik de fractie wel leiden." Andriesen ging er direct over heen: "Ik ga voor kwaliteit en niet of het een man of vrouw is. Wij zouden het fantastisch vinden als Jacques fractievoorzitter wordt." In de zaal applaudiseerden de Leeuwarder wethouder en de PvdA-fractievoorzitter mee. Anita deelde ook nog een sneer uit naar Nijpels, die ik vanmiddag op tv nog met JP Balkenende bij schaatsstadion Thialf zag arriveren. Diens opmerking dat dit kabinet ons land en het noorden weinig goeds zou brengen, had Andriesen bijzonder gestoord. "Zure VVD-verkiezingspraat. Nijpels moet boven de partijen staan, van zo'n onderwerp moet hij zich verre houden."

De woensdag ervoor zag ik JP Balkenende een tjokvolle en donkere studentensocieteit in Groningen binnengaan. Via de achterdeur en de gang naar de keuken. Ik dacht nog even aan Robert Kennedy die in zo'n gang was vermoord. De beveiligers, boomlange kerels met oortjes hielden het publiek voortdurend in de gaten. Op een plankje aan de wand stonden al zes plastic bekertjes bier gereed naast de druppende kaarsen. Balkenende kreeg ook direct een pilsje uitgereikt en stond quasi nonchalant voor het katheder, de andere hand in zijn broekzak. Hij verhaalde over zijn eigen studentenleven in Amsterdam. Hoe na een avondje uit bleek dat de fiets van zijn broer in de gracht dobberde. En hoe ze daar de volgende dag zestien fietsen uit gedregd hadden. Balkenende schonk de studentenvereniging een 50 litervat bier, waaruit hij zelf vrolijk rondjes uitdeelde. Ik vroeg me af in welk ander land dit kon: een nieuwe premier die pilsjes achter de bar tapt. Ik moest denken aan de vader van die student die zich alweer jaren geleden tijdens een introductie in Groningen had doodgedronken. De vader verzorgde lezingen en waarschuwde aankomende studenten voor de gevaren van te veel alcohol. Gaf de premier geen ,,verkeerd signaal" af door het bier zo centraal te stellen en er zo prominent mee te koketteren? Toen iemand hem aansprak met ,,Excellentie", reageerde hij direct met: "Geef die jongen een biertje." Mijn collega van de Volkskrant vond zijn toontje net wat te populair en te geanimeerd. Ook het groepje studentes dat ik na afloop sprak, was niet erg te spreken over JP's optreden. Het was gezellig en relaxed, daar niet van, maar van een echt debat was geen sprake geweest. Balkenende wist de vragen mooi te omzeilen en ging niet werkelijk in op dingen. Nee, dat had Mark Rutten die maandag daarvoor toch beter gedaan. Maar de meiden stemden dan ook VVD. Waarom? vroeg ik een eerstejaars rechten. Ze antwoordde dat de idealen van het liberalisme haar aanspraken. "Vrijheid voor het individue en onafhankelijkheid."