Bobby

Smullen was de film "Bobby" voor mij. Ik slaakte een enthousiaste kreet toen ik las dat hij in Leeuwarden draaide. Ik wist uberhaupt niet dat er een film in de maak was over de broer van JFK. Ik verzamel ,,alles'' over de Kennedy's. Robert Francis (1925-1968) zou deze maand 82 jaar zijn geworden, maar hij werd op zijn 43ste vermoord in de keuken van het Ambassador Hotel in Los Angeles, California. Hij was, net als zijn broer de president, de hoop van progressief Amerika. De Vietnamoorlog dreigde uit de hand te lopen en RFK was een vredeskandidaat. Hij keerde zich tegen de oorlog in Vietnam, was voor aanpak van de armoede in eigen land en tegen geweld en rassenscheiding. De authentieke beelden aan het begin van de film - ik vrees dat die volgende week al niet meer in Leeuwarden te zien is, ondanks de aansprekende cast, onder wie Anthony Hopkins, Helen Hunt, Sharon Stone en Demi Moore - bezorgden me al kippenvel. Zo zagen we Kennedy een oud, armoedig mijnstadje ergens op het Amerikaanse platteland bezoeken. Nooit had een politicus aandacht aan deze haast van de buitenwereld afgesloten bewoners geschonken. Het bezoek van RFK was een hoogtijdag, die ze ongetwijfeld nooit zullen zijn vergeten. Gevraagd naar een reactie van een journalist ter plekke op zijn bezoek antwoordde Kennedy behoedzaam. Hij sprak ook rustig en langzamer dan in mijn herinnering: ja, de mensen leden armoede, en dat dit niet zou mogen in een rijk land als Amerika. Dat er geen eenvoudige oplossing was, maar dat deze mensen er ook bij hoorden en dat er moest worden samengewerkt om een voor iedereen betere maatschappij te creeeren. Geen spierballentaal, geen vage beloftes, maar een eerlijk en serieus antwoord. Een recensent vond dat die beelden zo veel indringender waren dan de film zelf. Dat die beelden vragen opriepen over de persoon Bobby (wie was hij, wat stond hij voor?). Toch vond ik de film prachtig. Al die personages met hun eigen sores die op de dag van de moord, 6 juni 1968, bijeen komen. Allemaal staan ze of juichend in de zaal tijdens Kennedy's overwinningsrede (hij won de voorverkiezingen in Los Angeles) of vallen elkaar huilend en totaal ontredderd in der armen als bekend wordt dat er een aanslag op de senator is gepleegd. Twee dagen leefde Kennedy nog. Ik zat destijd in de tweede klas van de lagere school. Natuurlijk kwam de gebeurtenis aan de orde in de klas. Een jongen wist de naam van de moordenaar te noemen: Sirhan Sirhan. Juffrouw Postma besloot op ons verzoek te bidden voor Kennedy. Ik was er vast van overtuigd dat onze Lieve Heer hem beter zou maken, althans hem in leven zou houden. Dat gebeurde niet. Het was de eerste keer dat mijn prille godsgeloof een fikse knauw kreeg. Mijn vader zei dat RFK vast president was geworden als hij was blijven leven. Maar Amerika kreeg Richard Nixon. Een ongelooflijke come back, want acht jaar daarvoor had hij het nog, zij het nipt, afgelegd tegen John F. Kennedy.
Aan het eind van de film zie je allerlei prachtige foto's van Kennedy en je hoort een toespraak van hem. Die gaat, toepasselijk, over zinloos geweld. Toen al bezigde hij die term, bijna 40 jaar geleden. Amerika bevond zich in de jaren zestig in een huiveringwekkende geweldsspiraal met drie politieke moorden. Twee maanden voordat Kennedy werd doodgeschoten, was Martin Luther King al vermoord en vijf jaar daarvoor zijn broer de president.
Maar Kennedy sprak ook over het milieu. Zo vertelt hij een groepje kinderen in een klas dat de lucht in New York binnen tien tot 20 jaar zo vervuild zal zijn, dat iedereen met gasmaskers op moet lopen. Zo erg was het goddank niet, maar dat het met het milieu allerminst goed gaat, bewijst de klimaatsverandering en de opwarming van de aarde. Januari is de warmste maand aller tijden in Nederland. Mijn partner en ik waren het er over eens: RFK stond voor alles wat ons aanspraak: geweldloosheid, zorg voor natuur en milieu, gelijkwaardigheid en duurzaamheid. Kennedy werd het niet in 1968, maar 40 jaar daarna kan Amerika geschiedenis schrijven door voor het eerst een vrouw tot president te kiezen. Hillary is mijn nieuwe held(in). Op een vraag tijdens een verkiezingscampagne of ze wel op kon tegen gemene mannen als Osama bin Laden antwoordde ze gevat: "Ik kan omgaan met onbetrouwbare mannen''. Een applaus en lachsalvo's van een halve minuut volgden.