De koningin verslaan

Het was half 10, ik was weer ingedud en werd wakker van mijn gsm. Ik schraapte mijn keel alvorens op te nemen. -Bel ik je wakker? vroeg mijn NRC-collega. - Nee hoor, loog ik. 'Jij zou toch vandaag een portret van John Jorritsma leveren?' -Nee, pas over twee weken. Ik was ineens klaarwakker. -O, het staat voor vandaag op de lijst. Nee, wel had ik twee andere onderwerpen aangeboden. En dan natuurlijk woensdag naar Makkum. -Ik moet naar de Koningin. -Ja, iemand moet het doen, we zijn je zeer erkentelijk`, klonk het vanuit Rotterdam. 'We sturen een ander wel naar Afghanistan. Ik heb helemaal niks met de monarchie`, zei hij. -Erfelijke troonopvolging, dat is toch, er klonk een ferme vloek, middeleeuws?' Ja, ik was onderhand ook republikein. Mag het volk alsjeblieft zijn eigen staatshoofd kiezen? Terwijl ik bijna 30 jaar geleden nog een poster van Beatrix boven mijn bed had hangen en plakboeken volplakte over Juliana. Voor mijn eindexamen Nederlands (opstel) had ik over de voor- en nadelen van de erfelijke monarchie opgesomd. En dat de koningin ons maar per persoon een kwartje per dag kost. En dat er best een republiek mocht komen, als Juliana maar president zou worden. Ja, toen was ik nog overtuigd van het feit dat de Oranjes de eenheid van de natie symboliseerden.
Maar nu? Ach, het zei me niet veel meer. En sinds ik weet dat Alexander voor zijn plezier dieren doodschiet heb ik het wel gehad met het Koninklijk Huis. Beatrix is een lief mens, hoewel ze nog altijd een zakelijk en kil imago heeft. Ik heb een beetje met haar te doen, zo zonder Claus en haar ouders. Ze zal zich best eens eenzaam voelen. Ik gun haar een gezonde oude dag op Drakensteijn. Daar moet ze misschien maar snel naar toe. Ik las in de Leeuwarder Courant dat Maxima een sterk merk is. Maar nu de RVD ontkent noch bevestigt dat ze de helft van haar in meer dan een opzicht royale maandwedde overmaakt naar de katholieke kerk in Argentinie, kan dat nog een politiek probleem worden. Moeten onze belastingcenten naar een kerk in den vreemde?
Vanmmorgen 30 april even over acht naar Makkum gereden. Bij een afgesloten weg werd ik tegengehouden door een verkeerswachter. Die moest eerst met zijn chef bellen om te horen of ik mocht doorrijden. Mijn gedeukte Volvo riep waarschijnlijk vraagtekens op. Ondanks dat ik mijn RVD-perskaart achter mijn ruiten had gezet. Ik belde op voorhand maar even met de RVD, die verbaasd zei dat ik toch geaccrediteerd was. Ja, ik mocht doorrijden, toen ik mijn paarse politieperskaart toonde. In een tent bij de Vissershaven werd het voller en voller. Ook burgemeester Piersma, zijn echtgenote en Ed Nijpels en zijn vrouw Elsbeth waren er. Wel sympathiek dat die geen aparte ruimte hadden. De RVD-mevrouw wist niet waar de toiletten waren. Mijn collega´s hadden oranje stickers op. In de tent zat ook de roodharige Donnie (9) die de majesteit een boeketje (ik mag van een ex-bloemiste die ik net interviewde per se niet meer boeketJE zeggen, maar boeket) mocht aanbieden, want ook op 31 januari jarig. Hij had van de zenuwen vannacht geen oog dicht gedaan. Zijn vader, een grote vent in spijkerbroek, zei dat hij 12 jaar geleden nog op Paleis Noordeinde had gewerkt in de beveiliging. Toen lag er meer pers voor de deur dan er nu in de tent aanwezig was. Het was in de tijd van Emily, de toenmalige vriendin van Alexander. `Iedereen wist het, maar toch moest het geheim blijven', zei hij spottend.
Buiten stonden we het gezelschap op te wachten. Er vlogen drie heli´s over. Ik vroeg mevrouw Piersma (de vrouw van de burgemeester) waarom ze geen hoedje droeg. Dat had ze, zo zei ze, afgesproken met Elsbeth Janmaat, de vrouw van Nijpels. De koningin viert haar verjaardag en staat deze dag in het middelpunt. Dan kleden de andere dames zich iets ingetogener. Mijn collega Sippie Tichelaar van Omrop Fryslan (vierde op de Olympische Spelen in 1972 in Sapporo op de 3 kilometer schaatsen) en ik bewonderden de grote, aardewerken kralen die mevrouw Piersma droeg.
De blauwe bus arriveerde. Mabel zat voorin en zwaaide. Alle dames droegen tamelijk korte rokken en vooral Mabel had enorme hoge hakken. waar ik al door mijn enkels ga op platte, gerieflijke Ecco's, wist zij met die dingen aan zelfs te kaatsen, maar dat was later pas in Franeker. En wat hebben al die prinsessen dunne beentjes! Ik knikte naar Laurentien, die in het fel rose ging en een dito hoofddeksel droeg. Ik stond op een verhoging van een woning van mensen aan de haven. Het drie maanden oude hondje Luna droeg een oranje kraagje. Boven op het balkon stond een man, die zijn broek speciaal oranje had geverfd. Zijn ouders, die deze week hun 50-jarig huwelijk hadden gevierd, zaten op stoeltjes eerste rang. Die waren speciaal overgekomen uit Almelo. In de haven waren de jachten uitgedost met vlaggetjes. Het gezelschap zette zich na de toespraak van Piersma- eerst in het Fries, daarna elke zin vertalend in het Nederlands- en het Wilhelmus in beweging. Wij waren geinstrueerd: we mochten de leden van de Koninklijke familie niet aanspreken. En we moesten op afstand blijven. Mannen met oortjes hielden ons steevast tegen als we een stap te ver naar voren zetten. Zo zag je in feite niets van wat zich meters voor je afspeelde. Het enige wat je kon doen was het publiek vragen wat de prinsen hadden gezegd. Wel zag ik Maurits koek serveren uit de koek en zopie tent. En hij en Alexander duwden een zeilklompje het water in.
Hoe anders was het vier jaar geleden in Warffum. Daar liepen Alexander en Maxima kriskras door het publiek en kon ik ze aanraken en als ik had gewild aanspreken. De beveiliging was toen veel minder streng en er was ook veel minder pers, herinner ik me. Ik heb Pieter van Vollenhoven toen nog een hand kunnen geven en feliciteerde hem met zijn verjaardag. Hij en de anderen liepen toen gewoon op een veldje waar werd gevolleybald rond. Maxima swingde toen in haar spijkerjasje op een podium. Het gezelschap was toen sowieso kleiner. Een aantal prinsen was er niet, en de meesten hadden nog geen partner.
Om elf uur spoedde ik me terug naar mijn auto en scheurde over de binnenwegen terug naar Leeuwarden. Om even over half 12 was ik thuis. Want er was nog iets middeleeuws deze morgen: ik heb geen laptop. Maar om half 1 was het stuk door. Ik zag dat er maar enkele citaten gebruikt waren op de internetversie. Maar in de gedrukte krant stond het prominent op de voorpagina. Alleen staat het woordje smuk (gezellig) zoals Piersma op Omrop Fryslan het feest achteraf typeerde, door mijn fout verkeerd in de krant. Zonder ´dakje´.
In Franeker viel vooral de outfit van burgemeester Marian Haveman mij op. Ze droeg een broek en een lange jas eroverheen. In het oog srpingend was verder dat ze meters van de vorstin uit de buurt bleef. De majesteit bedankte haar landgenoten. Ze klonk anders dan anders. Minder bekakt. Zou ze logopedieles hebben gehad, vroeg ik me af? Ze klonk zo ´´gewoon´´ en ze eindigde met `tige tank`. Bea had Fries gesproken! Ik juichte zowaar in mijn stoel. Leve de Koningin!