Vrijgemaakt

Vrij argeloos belde ik gisteravond de politievoorlichter. ''Ik dacht al waar blijft de kwaliteitskrant'', zei hij. Hoe zo? vroeg ik. ,,Nou, de kerk in Harlingen is afgebrand.'' De kerk? Harlingen? Twee emoties kwamen vliegensvlug samen in mijn brein. Ik ben een geboren en getogen Harlingse en ook ,,de kerk'' is voor mij geen onbeladen begrip. - Welke kerk? zei ik. Zou het de eeuwenoude dom van Almenum zijn, de Nederlands-Hervormde? Of de Rooms-Katholieke aan de Zuiderhaven? Of misschien mijn ,,eigen'' kerk, waar ik ooit gedoopt ben, mijn ouder trouwden en van waaruit zij beiden zijn begraven, de Gereformeerde aan de Midlumerlaan? Nee, het was de vrijgemaakte. Die kende ik niet zo goed. Ik geloof dat ik er, toen ik een jaar of acht was, een keer ben geweest met mijn moeder. Omdat zij, na haar komst in ons gezin, wel eens wilde zien, welke kerk die ,,artikeltjes'' hadden ingepikt. Want het was natuurlijk, tot de kerkscheiding in 1944, een gezamenlijke gereformeerde kerk. In plaats van dat de afgescheidenen weggingen en een eigen kerk stichtten, besloten de kerkgangers die de synode trouw bleven, te vertrekken. Mijn (gereformeerd) vriendinnetje uit de brugklas kon zich er nog kwaad om maken. Het gebouw uit 1926 is nu echter tot de grond toe afgebrand en dat is toch triest. Ik belde vanmorgen met een kerkenraadslid om wat feitelijke informatie te vragen. Ik wist niet wat te zeggen en mompelde: ,Gecondoleerd'' is niet het juiste woord, maar het is wel triest wat er is gebeurd.'' Hij vertelde dat de Gereformeerden (synodaal) hun kerkgebouw spontaan voor hun medegelovigen ter beschikking hadden gesteld. ''Dat is toch een aardige geste'', riep ik verrukt uit. ,,Jullie kunnen wel weer samen gaan'', zei ik een tikkeltje al te geestdriftig. Aan de andere kant van de lijn bleef het ijzig stil. -O nee, jullie zitten niet bij de PKN he?'' redde ik me eruit. Nee, klonk het kortaf. Of ik nog meer vragen had, want de recherche stond naast hem. Die had ik niet. Ik wenste hem fijne dagen.
Voor de echte kerstgedachte moet je dus in Harlingen zijn. Na ruim 60 jaar strijd bieden de synodalen hun kerkgebouw aan hun vrijgemaakte broeders en zusters aan. Morgen kerken die er na de dienst van de gewone gereformeerden. Tweede Kerstdag staat die helemaal ter hunner beschikking, want de synodalen kerken dan bij de hervormden. Het kerkje aan de Midlumerlaan staat namelijk vaker leeg dan vroeger na het Samen-op-Weg-proces en de fusie tot PKN. Zodat ik me zojuist bedacht dat de Vrijgemaakt Gereformeerden geen eigen kerk meer nodig hebben. Die 400 zielen kunnen letterlijk en figuurlijk wel onderdak krijgen in de gemeente van hun vroegere tegenstrevers. In 1944 scheidden de vrijgemaakten zich af. Mijn vader zei altijd: ,,Hadden ze niets beters te doen in de oorlog?'' En waar het over ging? Ik dacht over de doop. Zij en wij. Zij geloven dat je door de doop automatisch zalig wordt, wij geloven dat het weliswaar een teken is, maar geen garantie. Of zoiets.
Wij en zij. Het speelt nu weer. Ik lees dat moskeeen in Amsterdam een meldpunt discriminatie hebben opengesteld. Ik heb er moeite mee. Discrimineren mag niet en gebeurt vermoedelijk nog te veel. Maar onbeperkt in je slachtofferrol kruipen, werkt, zeker in deze tijd, contra-productief. Zoals ik ook even allergisch ben voor de woorden ,,dialoog'' en ,,respect''. Ze zijn zo vaak onterecht uitgesproken dat de hogere lading verdwenen is. Zolang moslims in ons land zich niet openlijk, nadrukkelijk en voortdurend blijven distantieren van de radicale, fundamentalistische en terroristische elementen, maar alleen maar blijven klagen over discriminatie, zal er weinig ten goede veranderen in dit kleine rotlandje.