Censuur

In Amsterdam werd gisteren het nieuwe hoofdkantoor van Google geopend. Op de vijftiende verdieping van een torenflat tegenover station Amsterdam WTC-Zuid was de ruimte op zijn Mondriaans ingericht. Ook foto\s van grote zwart-witte koeien sierden de wanden. Er liepen allerlei snelle jongens en genaaldhakte meisjes rond. Om de opening te vieren waren vier kunstenaars uitgenodigd om ter plekke vier schilderijen te vervaardigen in ,,Mondriaanstijl''. Het viertal moest de ongeveer 300 bezoekers vermaken, die in groepjes, verdeeld over de dag werden rondgeleid en uiteraard ook een blik wierpen op het kunstwerk in wording. Daarna volgde een toespraak van de directeur en een borrel. Ik volgde alles op gepaste afstand, ik was chauffeur van een van de kunstenaars, Yby Potlatch, die een eigen atelier had gekregen omringd door drie witte wanden. Voordat de kunstenaars aan hun opdracht voor die dag begonnen, was het idee, moesten ze eerst even warmlopen. Die foeilelijke witte borden aan de wanden behoefden illustraties. Kunstenaar Ferry uit Amsterdam tekende met zwarte viltstift een portret van een zeventiende eeuwse dame in Vermeer-stijl. Hij oogstte veel lof van het drukke kantoorvolkje. Hij glimlachte enigszins besmuikt toen hij vertelde dat de dame in kwestie een prostituee was. ''Een hoer'', riep een werknemers,enthousiast. Toepasselijk, vond hij en hij wees op de vier plastic letters LOVE die voor het raam hingen. Ferry fluisterme toe of het rijke decollete wel door de beugel kon. De opdracht luidde immers dat er geen controversiele werken mochten worden gemaakt. -Ach natuurlijk niet, zei ik. 'Dit is keurig.'
Potlatch begon vol verve aan een tekening van twee vrouwenfiguren, waarvan de borsten in Mondriaanrood en -blauw werden aangezet. Het kunstwerk werd echter tot verbijstering van de kunstenares aan het oog onttrokken. Een grote poster van Tom Cruise, die er naast hing, werd ijlings over de afbeelding getrokken, die naar de smaak van de opdrachtgever aanstootgevend en extreem, ja zelfs schokkend, was. Potlatch werd op het matje geroepen en moest onder vier ogen horen dat haar tekening echt niet kon: twee beffende vrouwen, daar zouden vooral de Amerikaanse en Japanse gasten erg van schrikken. Potlatch was verbijsterd en barstte zenuwachtig in lachen uit. Haar tekening toonde wel twee vrouwenfiguren, maar dat die de liefde bedreven was toch vooral aan de fantasie cq de dirty mind van de aanschouwer te wijten, Het was in elk geval geenszins de bedoeling van de kunstenares, die dan overigens het vrouwenhoofd wel een andere beweging had laten maken. Dat ze twee vrouwenfiguren tekende die achter elkaar lagen en dat de twee sterretjes het vrouwelijk geslacht moesten voorstellen, ja, maar wie zei, wie bepaalde, wie dacht dat dit....? Potlatch stamelde dat ze nimmer seksuele handelingen schildert noch tekent. 'Ik ben daar ook helemaal niet mee bezig." De strenge dame van het organisatiebureau, dat de dag in goede banen moest leiden, wilde weten wat voor afbeeldingen de Friezin dan wel niet op het grote schilderdoek zou zetten. -Vogels, antwoordde Potlacht, want zoals vogels wereldwijd hun vleugels uitslaan, zo bereikt de google-zoekmachine elke aardbewoner die achter zijn pc zit. Maar die vogels zouden toch niet gaan paren? wilde de dame weten. Potlatch, die pure, krachtige en vrolijke schilderijen maakt, was stupefait. Hadden ze haar website niet bekeken? Het leek er niet op. Dan had de dame geweten dat ze immers dieren- en vrouwenfiguren schildert, maar zeker nooit in aanstootgevende poses. Het idee! Ze vatte de opmerking op als een belediging. Later kwam een hoge Google-dame lacherig uitleggen dat de medewerkers de tekening prachtig vonden, maar dat ze ook aan hun bezoekers moesten denken. Potlatch dacht alleen maar: is dit nou Amsterdam, de stad waar alles kan? Is dit de angst van het grote Googleconcern anno 2007? Dat bezoekers worden afgeschrikt door een stifttekening op een wit bord? Verslagen en verbijsterd, boos en verdrietig - vooral nadat de big Google-boss de vier kunstenaars na het staande diner had verzocht weg te gaan ("we willen onder ons zijn, dit is een besloten bijeenkomst voor het personeel") wiste ze de in de Google-ogen controversiele tekening uit. Collega Ferry deed hetzelfde met zijn portret.