Reclame-agressie

Wat veel onderhuidse agressie bij me opwekt is reclame. Zowel op radio als tv. De Nederlandse reclame behoort werkelijk tot de meest stompzinnige ter wereld. De infantiliteit druipt eraf. Zwetende oranje schoenen aan een waslijn. Twee sullige mannetjes, -dat zeg ik - die leuk proberen te doen. Het kinderachtige gegil en geschreeuw, geroep en gekrijs. Dat reclamemakers niet snappen dat ze daar echt geen fans mee maken. Er zijn soms uitzonderingen. Reclames met rustige, melodieuze achtergrondmuziek, met een prettige aandoende stem of doodgewone stilte. Een verademing! Ergernis vreet je op. Is slecht voor je hart en bloeddruk. Tegen mijn driftige opa (hij is morgen precies 30 jaar dood) zei mijn tante altijd: ,,Pa, elke drifbui kost je een uur van je leven.''
Mijn vader zei altijd: ,,Nicht ergern, nur wundern.'' Ofwel: laat je nooit door je ergernis beetnemen, denk dan aan Gotz von Berligingen. Die oude heer uit een ver Duits verleden, haalde altijd zijn schouders op als iemand hem beledigde en zei dan : ,,Leck mich am Ars.''

Ergeren doe ik me veel, maar niet graag. Tegenwoordig erger ik me nogal eens aan door journalisten gemaakte taal- en stijlfouten, zowel op schrift als uitgesproken op radio en tv. Nu ben ik de laatste om te beweren dat ik foutloos schrijf of spreek. Ik heb eens een enorme flater gemaakt in mijn krant. Vorig jaar maakte ik van het voltooid deelwoord van wassen ,,gewast'', in plaats van gewassen. Mijn collega troostte me dat zowel de binnenlandredacteur als de eindredacteur ook gefaald had, door mijn fout niet te zien en corrigeren. Maar het schaamrood kleurde mijn wangen nog dagen.
Zorgvuldigheid is van groot belang. De uitgeverij van collega-historcia Reinildis van Ditzhuyzen (,,let je erop dat je mijn naam goed spelt, met twee keer een z?'') heet ,,Akribeia'', wat ,,zorgvuldigheid'' betekent. Waarom lees ik dan in De Volkskrant dat een collega ,,symptooN'' schrijft in plaats van het correcte ,,symptoom?''. Een radiocollega van de regionale omroep sprak het ook al fout uit, met die foute N op het eind. Behalve fout is er ook slordig taalgebruik. ,,Hij heeft een beslissing gedaan'', of ,,Mart Smeets doet het commentaar'', is erg lelijk. ,,Hij heeft een besluit genomen'' en commentaar doe je niet, maar ,,verzorg'' je. Een andere ergernis: altijd die verdomde foute klemtoon op de eerste lettergreep. Ik snap wel hoe dat komt: daarmee attendeer je de luisteraar extra op het belang van zo'n woord. Je wilt de aandacht vangen en je hoopt dat de luisteraar beter oplet als je de klemtoon maar meteen op de eerste lettergreep legt. Laatst weer: het nieuws, in plaats van volksgeZONDheid, werd er VOLKSgezondheid gezegd. Tegenwoordig is het immer GOEDEmorgen, waar de presentatoren vroeger werd geleerd goedeMORgen te zeggen (lees het leuke boek van Corrie Brokken hierover, titel schiet me even niet te binnen, maar het zijn haar zeer lezenswaardige memoires). WerkNEMERS is al ingeburgerd, maar is het niet WERKnemers? Ach, Van Dale schrijft: het accent wisselt. Fout is wel INterland, waar interLAND op zijn plaats is. Mijn broer vertelde dat het hem opviel dat veel mensen tegenwoordig zonder blikken of blozen: ,,Het paard DIE daar loopt'', zeggen. Om nog maar te zwijgen over HUN als onderwerp. Niet alleen vriendinnen, zelfs een medewerker van een reclamebureau en zelfs een collegajournalist bezigde dit. Het is zo erg dat het me tegenwoordig opvalt wanneer iemand keurig ,,ZIJ'' zegt in een zin als ,,ZIJ zien het verschil niet.'' Voetballers zijn echte HUNNEN, hoewel ik onlangs een van de De Boertjes feilloos ,,zij'' als meervoudig onderwerp hoorde noemen. Ik viel perplex van mijn stoel. Zou een Neerlandicus de spelers even apart hebben genomen, bedacht ik me verheugd. Maar nee, de nieuwe bondscoach Van Basten sprak na zijn benoeming tot bondscoach toch weer van ,,Hun vinden dat.." Eerst maar eens spraakles nemen...